جلسه پنجم درس نظریه ها و نقد ادبی

بسم الله الرحمن الرحیم

ادامه درس قبل...

2. نقد ادیبان:

صرفنظر از تذکره ها آنچه در کتابهای معتبر ادبی دیگر آمده است نیز گویای آراء و دریافت های در نقد ادبی است و میتواند نشان دهنده جنبه هایی از تاملات انتقادی در میراث ادبی گذشته ما باشد و میتوان در این مورد به منابعی همچون: چهار مقاله،ترجمان البلاغه،المعجم بهارستان جامی و چند اثر دیگر اشاره کرد.

کتاب چهار مقاله:

آراء انتقادی نظامی عروضی مولف کتاب چهار مقاله در دو مقاله شاعری و دبیری شایسته توجه و اهمیت است اگرچه بسیاری از نکته های تاریخی و استنباط های ادبی نظامی خالی از اشکال نیست اما نکات متعدد انتقادی آنرا بصورت یکی از منابع قابل اعتنا در نقد گذشته در آورده است. آنچه نظامی در اولین بند مقاله شاعری آورده یکی از پر مغزترین دریافت های نظری قدما در نقد شعر است...

جلسه پانزدهم درس متون‌نظم 2 مثنوی

بسم الله الرحمن الرحیم

سلام بر شما بزرگواران

اون هفته تا بیت 61 را معنا کردیم و متوجه شدید،حالا از بیت 62 ادامه خواهیم داد...

سخرهٔ حس‌اند اهل اعتزال

خویش را سنی نمایند از ضلال

معتزلی ها که یکی از فرقه های شیعی بودند،معتقد هستند که انسان نمیتونه در این دنیا خدا را مشاهده کنه و دیدن جمالِ حق را غیر ممکن می دانند،معتزلی ها اسیر حواسّ ظاهر هستند و از گمراهی،خود را سنّی و مومن می دانند

هر که در حس ماند او معتزلی ست

گر چه گوید سنّیم از جاهلی ست‏

هر کسی که  اسیر حواس ظاهر باشد معتزلی است و اگر هم بگوید مومن هستم،از از نادانی اوست...

جلسه هشتم درس سیر آراء و عقائد اسلامی

بسم الله الرحمن الرحیم

الحَمدُ لِلَّهِ والصَّلَاةُ وَ السَّلَامُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ وَ عَلَى آلِهِ آلِ اللَّهِ

اللّهُمَّ کُنْ لِوَلِیِّکَ الْحُجَّةِ بْنِ الْحَسَنِ صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَعَلى آبائِهِ فی هذِهِ السّاعَةِ وَفی کُلِّ ساعَةٍ وَلِیّاً وَحافِظاً وَقائِداً وَناصِراً وَدَلیلاً وَعَیْناً حَتّى تُسْکِنَهُ أَرْضَکَ طَوْعاً وَتُمَتِّعَهُ فیها طَویلاً

خب! در بیان اندیشه های فرقه ی کلامی اشاعره بودیم...

جلسه چهارم درس مطالعات زبانی

بسم الله الرحمن الرحیم

با عرض سلام و ادب و احترام خدمت دوستان گرامی،در این جلسه که جلسه جبرانی است به علت اینکه دانشجویان نتوانستند در کلاس رسمی حضور پیدا بکنند،نگاهی خواهیم داشت به بررسی های زبانشناسی،در حوزه صنعت های بدیعی،خب! ما می دونیم که در علم بلاغت،سه شاخه مستقل وجود داره:

• معانی
• بیان
• بدیع

و میدونیم که بدیع دارای چه صنعت های ادبی هست و حالا بررسی هایی در حوزه زبان‌شناسی صورت گرفته که در واقع در خصوص مقوله بدیع،یعنی صنعت های ادبی حوزه علم بدیع را از جهت زبان شناسی،به صورتی کلی و مختصر در واقع بررسی می کنیم و یک طبقه ‌بندی نسبتاً متفاوت از صنعت‌های بدیعی می‌شود،در حوزه زبان شناسی،یعنی زبان شناسان در بررسی های خودشون از صنعت های ادبی علم بدیع،متوجه شدند که گاهی اوقات قُدَما برای صنعت های ادبی اصطلاح تراشی می کردند و گاهی اوقات عناوینی که برای هر مقوله زیبا شناختی مثل سجع یا جناس یا انواع جناس یا امثال این ها،عنوانی که برای صنعت انتخاب می‌کردند در واقع بگونه ای عنوان تراشی و اصطلاح تراشی است،اینه که زبان شناس ها این صنعت ها را جداگانه بررسی کردند و بر اساس ویژگی هایی که دارند یک تقسیم بندی و طبقه بندی دقیق تر و علمی تر از این صنعت ها ارائه کردند،خب! یکی از این دسته ها،در واقع صنعت هایی هستند که حاصل تکرار آواییست،صنعت هایی که حاصل تکرار آوایی کامل هستند،این دسته از صنعت ها،در واقع از طریق تکرار کامل یک صورت زبانی به وجود می آید،حالا من نمونه اش را براتون میخونم در شعر اخوان ثالث:

سلامم را تو پاسخ گوی،در بگشای،منم من،میهمان هر شبت،لولی وش مغموم،منم من،سنگ تیپا خورده ی رنجور،منم،دشنام پست آفرینش،نغمه ناجور...

جلسه هفتم درس سیر آراء و عقائد اسلامی

بسم الله الرحمن الرحیم

به نام آن که جان را فکرت آموخت

چراغ دل به نور جان برافروخت

ز فضلش هر دو عالم گشت روشن

ز فیضش خاک آدم گشت گلشن

توانایی که در یک طرفةالعین

ز کاف و نون پدید آورد کونین

چو قاف قدرتش دم بر قلم زد

هزاران نقش بر لوح عدم زد

با یاد خدای مهربان،آرزوی سربلندی و سرافرازی برای شما عزیزان دانشور و فرهیخته،من چند تا بیت از مولانا امروز عرض میکنم تا متوجه شوید که وقتی صحبت از سیر آراء و عقائد و تاثیر آن در ادب فارسی می شود چیست؟

جلسه ششم درس سیر آراء و عقائد اسلامی

بسم الله الرحمن الرحیم

الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَا یَبْلُغُ مِدْحَتَهُ الْقَائِلُونَ وَ لَا یُحْصِی نَعْمَاءَهُ الْعَادُّونَ وَ لَا یُؤَدِّی حَقَّهُ الْمُجْتَهِدُونَ الَّذِی لَا یُدْرِکُهُ بُعْدُالْهِمَمِ وَ لَا یَنَالُهُ غَوْصُ الْفِطَنِ الَّذِی لَیْسَ لِصِفَتِهِ حَدٌّ مَحْدُودٌ وَ لَا نَعْتٌ مَوْجُودٌ وَ لَا وَقْتٌ مَعْدُودٌ وَ لَا أَجَلٌ مَمْدُودٌ فَطَرَ الْخَلَائِقَ بِقُدْرَتِهِ وَ نَشَرَ الرِّیَاحَ بِرَحْمَتِهِ وَ وَتَّدَ بِالصُّخُورِ مَیَدَانَ أَرْضِهِ و الصلاة على رسوله نبی الرحمة و إمام الأئمة و سراج الأمة المنتخب من طینة الکرم و سلالة المجد الأقدم و مغرس الفخار المعرق و فرع العلاء المثمر المورق و على أهل بیته مصابیح الظلم و عصم الأمم و منار الدین الواضحة و مثاقیل الفضل الراجحة

آرزوی توفیق و سر بلندی دارم برای شما دانشوران عزیز،از خدای بزرگ میخواهم که در مسیر بندگی،همگان را مورد عنایت ویژه خودش قرار دهد.

در بررسی سیر آراء و عقائد متکلمان اسلامی هستیم،من به اختصار عرض می کنم سرفصل های این درس را،تا دوستان بتوانند بصورت آزاد خودشون نیز مطالعه کنند،بررسی کنند و محور کار ما هم بر سر همین سرفصل هاست،در کنار و چارچوب همین سر فصل هاست،شاید کلاس و وقت آن پاسخگوی همه این موضوع ها نباشد،بنابراین باید شما تلاش و کوشش کنید،گوش بفرمائید که خودتان پیرامون این موارد اطلاعاتی را بدست آورید...

جلسه چهارم درس سیر آراء و عقائد اسلامی

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم‏

الحَمدُ لِلَّهِ رَبِّ العالَمینَ وَ الصَّلَاةُ وَ السَّلَامُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ وَ عَلَى آلِهِ آلِ اللَّهِ

«اللّهُمَّ کُنْ لِوَلِیِّکَ الْحُجَّةِ بْنِ الْحَسَنِ صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَ عَلى آبائِهِ فی هذِهِ السّاعَةِ وَ فی کُلِّ ساعَةٍ وَلِیّاً وَ حافِظاً وَ قائِدا ‏وَ ناصِراً وَ دَلیلاً وَ عَیْناً حَتّى تُسْکِنَهُ أَرْضَک طَوْعاً وَ تُمَتِّعَهُ فیها طَویلاً»

خدمت شما عزیزان حاضر در کلاس،وقت بخیر عرض میکنم،بهترین درودها و سلام ها تقدیم شما باد...

و امّا بعد...

«الصَّوْم لِی وأَنا أَجْزی بِه»

درس متون نظم 4 سنایی و ناصر خسرو-جلسه اول

بسم الله الرحمن الرحیم

عرض سلام و ادب و احترام،خدمت شما دانشجویان عزیز و گرامی،رشته زبان و ادبیات فارسی در مقطع کارشناسی ارشد

خب! این جلسه،مقدمه ای کوتاه در مورد درس سنایی و ناصر خسرو خدمتتون عرض میکنم...

سنایی بعنوان آغاز گر عرفان در شعر فارسی هست،اولین شاعری که عرفان را بطور جدی وارد شعر فارسی کرد،سنایی غزنوی هست (در کتاب بسیار معروف حدیقه الحقیقه) اما چون سنایی آغازگر عرفان در ادبیات و فارسی هست،در واقع،هم به عقل توجه می کند،هم به عشق...

هست اعضا چو شهر و پیشه وران

عقل دستور و دل در او سلطان

برای درس ناصر خسرو و سنایی،کتاب حدیقه سنایی غزنوی،به تصحیح مرحوم مدرس رضوی و دیوان ناصر خسرو را دوستان تهیه بفرمایند.کاری را که دوستان باید بصورت عملی انجام بدهند، ان شاء الله تا پایان ترم،نوشتن یک مقاله هست در مورد ناصر خسرو و یا در مورد سنایی غزنوی،بطور مثال،حکمت نظری و عملی در اندیشه های ناصر خسرو ،یا مبانی حکت نظری،یا مبانی حکمت عملی در اندیشه های ناصر خسرو،یا وجوه تشابه و تمایز میان،عرفانی که سنایی در قرن ششم مطرح میکنه با عرفان حضرت مولانا یا هر موضوع دیگری که به ذهن دوستان میرسه

5. مقاله ای که دوستان قرار هست بنویسند شامل این قسمت ها خواهد بود:

1. موضوع
2. چکیده یا همون ابسترکت که در واقع شامل حدود 500 کلمه خواهد بود
3. مقدمه (معرفی موضوع بصورت گسترده تر و آوردن نمونه ای از متن اصلی در قسمت مقدمه و توضیح دادن در مورد آن)
4. متن مقاله
5. نتیجه گیری،دستاوردهای بدست آمده از مقاله
6. فهرست منابع و ماخذ

دوستان،شما تا پایان نیم سال تحصیلی فرصت خواهید داشت،مقاله را آماده نموده،اما،تمام قسمت هایی را که در نوشتن مقاله نیاز هست انجام شود،حتما رعایت نمایید.

درس سیر آراء و عقایداسلامی-جلسه دوم

بسم الله الرحمن الرحیم

 

الحَمدُ لِلَّهِ رَبِّ العالَمینَ وَ الصَّلَاةُ وَ السَّلَامُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ وَ عَلَى آلِهِ آلِ اللَّهِ

تاج سر هستی و بالای همه جا داری

منزلت بخشی و خود منصب بالا داری

همه ی مسئله دانان و فقیهان گفتند

که تو در هر نفست رمز معماّ داری

درس مطالعات زبانی در متن ادبی-جلسه اول

بسم الله الرحمن الرحیم

 

مجدد سلام عرض میکنم خدمت شما

خب درس ما ،در واقع یک درس خیلی خوبه،درس بسیار بسیار مفیدی است ،در حوزه ظرافت های ادبی،البته از نظر زبان شناسی،ما قطعا بر اساس زبان شناسی پیش میرویم،اما ،هدف مهمتر ما ،خود ظرافت های ادبی هستند که به هر حال،ما قبلا هم داشتیم دیگه،در حوزه بلاغت،معانی،بیان و بدیع،اینها را داشتیم و شما هم نسبتا آشنایی دارید،ما این هفته چون شما کتاب ندارید،کتاب را معرفی می کنیم ،اما به یک موضوع خیلی مهم در حوزه همین صنعت های ادبی می پردازیم،به شکلی که میدونم برای شما تا حالا نبوده یعنی به این شکلی که بنده میخوام خدمت شما بگم شما مطالعه نکردید و یک مطالعه عمیق و دقیق محسوب میشه...

درس سیر آراء و عقاید اسلامی -جلسه اول

بسم الله الرحمن الرحیم

 

الحَمدُ لِلَّهِ رَبِّ العالَمینَ وَ الصَّلَاةُ وَ السَّلَامُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ وَ عَلَى آلِهِ آلِ اللَّهِ

«اللّهُمَّ کُنْ لِوَلِیِّکَ الْحُجَّةِ بْنِ الْحَسَنِ صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَ عَلى آبائِهِ فی هذِهِ السّاعَةِ وَ فی کُلِّ ساعَةٍ وَلِیّاً وَ حافِظاً وَ قائِدا ‏وَ ناصِراً وَ دَلیلاً وَ عَیْناً حَتّى تُسْکِنَهُ أَرْضَک طَوْعاً وَ تُمَتِّعَهُ فیها طَویلاً»

به نام آن که جان را فکرت آموخت

چراغ دل به نور جان برافروخت