دوستان گرامی سلام عرض می کنم خدمت شما بزرگواران،امیدوارم که در پناه توفیقات باریتعالی سلامت سرافراز و تندرست باشید،در خدمت شما عزیزان هستم با ادامه درسمون در خصوص مطالعات ادبی،ما جلسه قبل یک سری مطالب را آغاز کردیم و قرار شد که درباره جناس یک کلاس مجزا داشته باشیم...
بسم الله الرحمن الرحیم
قدامه بن جعفر منتقد برجسته دیگری در عصر عباسی است وی دو کتاب در نقد نثر و نظم تالیف کرد این دو اثر بیشتر در زمینه مسائل بلاغی است و به همین علت است که برخی پژوهشگران بر این اعتقادند که او در مباحث نظری نقد مطالب چندان مهمی مطرح نکرده است او با این احوال در تقدیم اصطلاحات بلاغی و بهره گیری از معیارهای بلاغت یونان بسیار تلاش کرد و علمای بزرگی مثل سکّاکی و سعد الدین تفتازانی و دیگران که پس از او آمدند از وی تاثیر بسیار گرفتند بنظر میرسد که در معیارهایی که برای بلاغت مطرح کرده بر آن بوده تا در شناخت و نقد شعر دانشی بنا نهد که به مدد آن بتوان شعر نیک را از بد تشخیص داد او در این کار خود از ارسطو و کتاب فن شعرش متاثر شده است نکته دیگر که جالب توجه است اینست که شعر را از مقوله اخلاق جدا دانسته است موضوع مشهور و پر دامنه مقایسه و موازنه ابوطمّام از جمله موضوعات حاشیه ای در جریان های انتقادی عصر عباسی است...
بسم الله الرحمن الرحیم
سلام بر شما بزرگواران
اون هفته تا بیت 61 را معنا کردیم و متوجه شدید،حالا از بیت 62 ادامه خواهیم داد...
سخرهٔ حس‌اند اهل اعتزال
خویش را سنی نمایند از ضلال
معتزلی ها که یکی از فرقه های شیعی بودند،معتقد هستند که انسان نمیتونه در این دنیا خدا را مشاهده کنه و دیدن جمالِ حق را غیر ممکن می دانند،معتزلی ها اسیر حواسّ ظاهر هستند و از گمراهی،خود را سنّی و مومن می دانند
هر که در حس ماند او معتزلی ست
گر چه گوید سنّیم از جاهلی ست
هر کسی که اسیر حواس ظاهر باشد معتزلی است و اگر هم بگوید مومن هستم،از از نادانی اوست...
بسم الله الرحمن الرحیم
الحَمدُ لِلَّهِ والصَّلَاةُ وَ السَّلَامُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ وَ عَلَى آلِهِ آلِ اللَّهِ
اللّهُمَّ کُنْ لِوَلِیِّکَ الْحُجَّةِ بْنِ الْحَسَنِ صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَعَلى آبائِهِ فی هذِهِ السّاعَةِ وَفی کُلِّ ساعَةٍ وَلِیّاً وَحافِظاً وَقائِداً وَناصِراً وَدَلیلاً وَعَیْناً حَتّى تُسْکِنَهُ أَرْضَکَ طَوْعاً وَتُمَتِّعَهُ فیها طَویلاً
خب! در بیان اندیشه های فرقه ی کلامی اشاعره بودیم...
بسم الله الرحمن الرحیم
با عرض سلام و ادب و احترام خدمت دوستان گرامی،در این جلسه که جلسه جبرانی است به علت اینکه دانشجویان نتوانستند در کلاس رسمی حضور پیدا بکنند،نگاهی خواهیم داشت به بررسی های زبانشناسی،در حوزه صنعت های بدیعی،خب! ما می دونیم که در علم بلاغت،سه شاخه مستقل وجود داره:
و میدونیم که بدیع دارای چه صنعت های ادبی هست و حالا بررسی هایی در حوزه زبانشناسی صورت گرفته که در واقع در خصوص مقوله بدیع،یعنی صنعت های ادبی حوزه علم بدیع را از جهت زبان شناسی،به صورتی کلی و مختصر در واقع بررسی می کنیم و یک طبقه بندی نسبتاً متفاوت از صنعت‌های بدیعی می‌شود،در حوزه زبان شناسی،یعنی زبان شناسان در بررسی های خودشون از صنعت های ادبی علم بدیع،متوجه شدند که گاهی اوقات قُدَما برای صنعت های ادبی اصطلاح تراشی می کردند و گاهی اوقات عناوینی که برای هر مقوله زیبا شناختی مثل سجع یا جناس یا انواع جناس یا امثال این ها،عنوانی که برای صنعت انتخاب می‌کردند در واقع بگونه ای عنوان تراشی و اصطلاح تراشی است،اینه که زبان شناس ها این صنعت ها را جداگانه بررسی کردند و بر اساس ویژگی هایی که دارند یک تقسیم بندی و طبقه بندی دقیق تر و علمی تر از این صنعت ها ارائه کردند،خب! یکی از این دسته ها،در واقع صنعت هایی هستند که حاصل تکرار آواییست،صنعت هایی که حاصل تکرار آوایی کامل هستند،این دسته از صنعت ها،در واقع از طریق تکرار کامل یک صورت زبانی به وجود می آید،حالا من نمونه اش را براتون میخونم در شعر اخوان ثالث:
سلامم را تو پاسخ گوی،در بگشای،منم من،میهمان هر شبت،لولی وش مغموم،منم من،سنگ تیپا خورده ی رنجور،منم،دشنام پست آفرینش،نغمه ناجور...
بسم الله الرحمن الرحیم
عرض سلام و ادب خدمت شما بزرگواران
امیدوارم که به فضل پروردگار سلامت و تندرست باشید،ممنون که به کلاس تشریف آوردید،عرض ام به حضورتون که برای جلسه امروز،ما انشاءالله با هم غزلی از صائب تبریزی را می خوانیم و صنعت های ادبی آن را با هم مشخص می کنیم،یعنی به کمک همدیگر مثل جلسه قبلی که کار کردیم،درباره تشبیه مرکب،تشبیه و تمثیل، این جلسه هم همین کار را انجام می دهیم،منتها دیگه به این صورت نیست،مثل جلسه قبل،که ما ابیاتی را انتخاب کرده بودیم،که تشبیه مرکب یا تمثیل داشتند،در این جلسه یک غزلی را انتخاب کردیم،که ممکنه هر صنعتی داشته باشه،ما تاکید مون بر همون موضوع اصلی یعنی تشبیه مرکب و تمثیل و ارسال المثل،اما در کنارش حالا هر صنعت دیگری هم که پیدا کردیم،یا ممکنه یک بیتی ممکنه صنعتی نداشته باشد اصلا،ببینیم چکار می کنیم با همدیگه،ببینیم با کمک از خرد جمعی،انشاالله بتوانیم به نتایج خوبی برسیم،شعر از صائب تبریزی،داخل گنجور هست،راحت تر از کتاب هست،میگه:
شد زِ سرگردانی من،بس که حیران،گِردباد
کَرد گَردَش را فَرامُش در بیابان گِردباد
بسم الله الرحمن الرحیم
به نام آن که جان را فکرت آموخت
چراغ دل به نور جان برافروخت
ز فضلش هر دو عالم گشت روشن
ز فیضش خاک آدم گشت گلشن
توانایی که در یک طرفةالعین
ز کاف و نون پدید آورد کونین
چو قاف قدرتش دم بر قلم زد
هزاران نقش بر لوح عدم زد
با یاد خدای مهربان،آرزوی سربلندی و سرافرازی برای شما عزیزان دانشور و فرهیخته،من چند تا بیت از مولانا امروز عرض میکنم تا متوجه شوید که وقتی صحبت از سیر آراء و عقائد و تاثیر آن در ادب فارسی می شود چیست؟
بسم الله الرحمن الرحیم
آرزوی توفیق و سر بلندی دارم برای شما دانشوران عزیز،از خدای بزرگ میخواهم که در مسیر بندگی،همگان را مورد عنایت ویژه خودش قرار دهد.
در بررسی سیر آراء و عقائد متکلمان اسلامی هستیم،من به اختصار عرض می کنم سرفصل های این درس را،تا دوستان بتوانند بصورت آزاد خودشون نیز مطالعه کنند،بررسی کنند و محور کار ما هم بر سر همین سرفصل هاست،در کنار و چارچوب همین سر فصل هاست،شاید کلاس و وقت آن پاسخگوی همه این موضوع ها نباشد،بنابراین باید شما تلاش و کوشش کنید،گوش بفرمائید که خودتان پیرامون این موارد اطلاعاتی را بدست آورید...
بسم الله الرحمن الرحیم
اَلْحَمدُللّهِ الّذی کَشَفَ لِأولیائِه بَواطِنَ مَلکوتِهِ، وَقَشَعَ لِأَصفیائِهِ سَرائرَ جبروتِهِ، وَأراقَ دَمَ المحبّینَ بِسَیفِ جَلالِه، وأذاقَ سِرَّ المشتاقینَ رَوْحَ وِصالِه هو الْمُحیی لِمَواتِ الْقُلوبِ بأنوارِ إدراکه، وَالمُنعِشُ لها بِراحَةِ رَوْحِ الْمَعْرِفَةِ بَنَشْرِ أسمائه وَالصَّلوةُ وَ السَّلَامُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ وَ عَلَى آلِهِ و أصحابه
از محضر خدای متعال،آرزوی قبولی طاعات،نیایش ها و ستایش های همه شما عزیزان را دارم...
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم
الحَمدُ لِلَّهِ رَبِّ العالَمینَ وَ الصَّلَاةُ وَ السَّلَامُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ وَ عَلَى آلِهِ آلِ اللَّهِ
«اللّهُمَّ کُنْ لِوَلِیِّکَ الْحُجَّةِ بْنِ الْحَسَنِ صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَ عَلى آبائِهِ فی هذِهِ السّاعَةِ وَ فی کُلِّ ساعَةٍ وَلِیّاً وَ حافِظاً وَ قائِدا وَ ناصِراً وَ دَلیلاً وَ عَیْناً حَتّى تُسْکِنَهُ أَرْضَک طَوْعاً وَ تُمَتِّعَهُ فیها طَویلاً»
خدمت شما عزیزان حاضر در کلاس،وقت بخیر عرض میکنم،بهترین درودها و سلام ها تقدیم شما باد...
و امّا بعد...
بسم الله الرحمن الرحیم
نقد ادبی:
نقد ادبی یا سخن سنجی،دانشی برای بررسی ویژگی ها و تفسیر نقاط قوت و ضعفِ یک اثر ادبی و تحلیل و ارزیابی آن،در کنار تشریح جوانب پیچیده آثار ادبی و روشی برای سنجش اعتبار و مقام آنهاست،به کسی که نقد ادبی میداند منتقد ادبی می گویند،نقد ادبی به معنای مطالعه،بحث،ارزیابی و تفسیر محصولات ادبی است،نقد ادبی میتواند به شکل یک گفتمان نظری،بر اساس نظریه ادبی باشد،یا بحث مفصل تری که حالت گزارش گونه،در باب یک اثر ادبی داشته باشد،این نوشته های گزارش گونه،اغلب در قالب نوشته های روزنامه نگاری،یا یادداشت هایی در زمان پدیدار شدن آثار ادبی رخ می نماید و در مواردی با قضاوت هایی یا اظهار نظرهایی در مورد خوب بودن یا نبودن،ارزشمند بودن یا نبودن اثر ادبی،همراه است...
بسم الله الرحمن الرحیم
عرض سلام و ادب و احترام،خدمت شما دانشجویان عزیز و گرامی،رشته زبان و ادبیات فارسی در مقطع کارشناسی ارشد
خب! این جلسه،مقدمه ای کوتاه در مورد درس سنایی و ناصر خسرو خدمتتون عرض میکنم...
سنایی بعنوان آغاز گر عرفان در شعر فارسی هست،اولین شاعری که عرفان را بطور جدی وارد شعر فارسی کرد،سنایی غزنوی هست (در کتاب بسیار معروف حدیقه الحقیقه) اما چون سنایی آغازگر عرفان در ادبیات و فارسی هست،در واقع،هم به عقل توجه می کند،هم به عشق...
هست اعضا چو شهر و پیشه وران
عقل دستور و دل در او سلطان
برای درس ناصر خسرو و سنایی،کتاب حدیقه سنایی غزنوی،به تصحیح مرحوم مدرس رضوی و دیوان ناصر خسرو را دوستان تهیه بفرمایند.کاری را که دوستان باید بصورت عملی انجام بدهند، ان شاء الله تا پایان ترم،نوشتن یک مقاله هست در مورد ناصر خسرو و یا در مورد سنایی غزنوی،بطور مثال،حکمت نظری و عملی در اندیشه های ناصر خسرو ،یا مبانی حکت نظری،یا مبانی حکمت عملی در اندیشه های ناصر خسرو،یا وجوه تشابه و تمایز میان،عرفانی که سنایی در قرن ششم مطرح میکنه با عرفان حضرت مولانا یا هر موضوع دیگری که به ذهن دوستان میرسه
دوستان،شما تا پایان نیم سال تحصیلی فرصت خواهید داشت،مقاله را آماده نموده،اما،تمام قسمت هایی را که در نوشتن مقاله نیاز هست انجام شود،حتما رعایت نمایید.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحَمدُ لِلَّهِ رَبِّ العالَمینَ وَ الصَّلَاةُ وَ السَّلَامُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ وَ عَلَى آلِهِ آلِ اللَّهِ
تاج سر هستی و بالای همه جا داری
منزلت بخشی و خود منصب بالا داری
همه ی مسئله دانان و فقیهان گفتند
که تو در هر نفست رمز معماّ داری
بسم الله الرحمن الرحیم
عرض کنم خدمتتون که،پس برای مخاطب ادبیات،در دوره های کارشناسی،فقط مساله پذیرش مطرح هست،یعنی اینکه مخاطب ادبیات،در دوره کارشناسی و کاردانی و دوره های پایین تر،وظیفه اش اینه که،فقط مطالبی رو بگیره و فقط شنونده باشه و نویسنده آنچه را می شنود،در دوره کارشناسی ارشد نه! قلمروی تحقیق و پژوهش توی این دوره باز میشه،علاوه بر اینکه مطالبی رو می شنود،سعی میکنه در قلمرو مطالعه و پژوهش و تحقیق کار کنه و کم کم نظر هم بده و در دوره دکتری دیگه ،خب ،صاحب نظر میشه ،ازش انتظار میره که دیگه بتونه یک مقاله رو کاملا نقد و بررسی کنه،بگه این خوبه،بگه این بده،چگونه هست؟ چجوریه؟ چجوری پیشنهاد بده؟ میشه بهترش کنی؟
بسم الله الرحمن الرحیم
حکایت نی از هوشنگ ابتهاج:
من همان نایم که گر خوش بشنوی
شرح دردم با تو گوید مثنوی
با لب دمساز خود جفت آمدم
گفتنی، بشنو که در گفت آمدم
من همان جامم که گفت آن غمگسار
با دل خونین لب خندان بیار
بسم الله الرحمن الرحیم
الحَمدُ لِلَّهِ رَبِّ العالَمینَ وَ الصَّلَاةُ وَ السَّلَامُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ وَ عَلَى آلِهِ آلِ اللَّهِ
«اللّهُمَّ کُنْ لِوَلِیِّکَ الْحُجَّةِ بْنِ الْحَسَنِ صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَ عَلى آبائِهِ فی هذِهِ السّاعَةِ وَ فی کُلِّ ساعَةٍ وَلِیّاً وَ حافِظاً وَ قائِدا وَ ناصِراً وَ دَلیلاً وَ عَیْناً حَتّى تُسْکِنَهُ أَرْضَک طَوْعاً وَ تُمَتِّعَهُ فیها طَویلاً»
به نام آن که جان را فکرت آموخت
چراغ دل به نور جان برافروخت
